ÇIÑLAR - 2
Öz vaqtında Çonğarlı belli çıñcımız Mambet Ermambetten yazılıp alınğan bu çıñlar Fahri ECEL-ZADE
tarafından yollanıp "Yıldız" jurnalinin 1988 senesi 4 numeralı sayısı 133-134-135-nci saifelerinde
yayınlanğandır...
*Eniñ-boyuñ döp-dörtkul, tap qol sandıq,
“Urgiil” dep aytmağa biz utandıq.
Halq ne dese ne desin, men boldım doyın,
Qaqtım aldım cigitniñ pervoy soyın!
*Qalğansıñ qasır astında toz basılıp,
Öler edim sen bolsam cipke asılıp.
Qaşıqaşıñ aşamam, eti qaqsıq,
Mıyığı sarı, közü kök, kimge tansıq.
*Qaşıqaşıñ aşamam may qatmasañ,
Qaraltıñnı cağarman söz qatmasañ.
Qarçığaday boyuñ bar, halq qaraşa,
Beyaz betke qara qaş şay yaraşa!
*Seniñ qaşıñ qarası menim bahtım,
Bir körgende can süydi, iridim, aqtım.
Aqıl sende aqqan suv, fikir – derya,
Şay bola da keteken yalan dünya.
*Köyüñizniñ colunda künaylan açqan,
Aqız, saña ne boldı, çırayıñ qaçqan?
El üstü tiydi – avurdım, üç-beş kün çattım,
Ekşi-turşı aşadım, köterdim attım.
*Men bu yerge keldim köyümden tayıp,
Qaysıñızğa qonayım qanatım cayıp?
Musafir kelse, hoş keldi, odağa tüşsün,
Musafir sıyı qavedir, toqta pişsin.
*Ocaq başı töşevli, törü taqır,
İrimçik aşı pişirip üyüñe çaqır.
Musafir kelse, hoş keldi, sıy qavesi,
Siz de bizday ekensiz, zevq avesi.
*Bismillâdan başladım, elâmdan quvdım,
Aygidi, yalan dünyanı soñunda tuvdım.
Ah demesem qaytiyim, candım da küydim,
Qademsizniñ balasın qaydan da süydim.
*Allegim ekeç oñmaycaq, men mensirey,
Kökmen yerniñ arasın başıman tirey.
Allegim ekeç oñmaycaq, menden beter,
Cırtıp alıp etegin cuvğıç eter.
*Şehrizade masalı biñ bir dane,
Ayağım arşın basarman, kimler mani?
Şişip qalsın çal maliy, alıp qaçtı,
Qırq taleke çıñımnı colğa çaçtı.
LUĞAT
Qaqmaq: Çakmak, vurmak
Pervoy: (Rusça) Birinci, metinde –en mükemmelini
Qasır astında: Hasır altında
Cip: İp
Cipke asılıp: İpe asılıp
Qaşıqaş: Kırım Tatar mutfağından bir mantı türü
Aşamaq; Yemek yemek
Aşamam: Yemem
Qaqsıq: Kokmuş, ekşimiş
Tansıq: Şikâr, makbul, az bulunan
May: Yağ
Qaraltı/qaraldı: Avlu, evin ön bahçesi. Köyde; pek çok yapı topluluğu içerisinde bulunan 3-5 dönümlük yapı topluluğu
Cağarman: Yakarım
Bet: Yüz, sima
Şay: Öyle, şöyle
Can süydi: Cen sevdi
Künaylan: Ayçiçeği
Çıray: Beniz, yüz, çehre rengi
Qaysı: Hangisi
Qaysıñızğa: Hanginize
Qanatım cayıp: Kanatlarımı açıp
Sıy: Ziyafet, ikram, ağırlama
Musafir sıyı: Misafire yapılan ikram
Tör: Evde, konakta baş köşe
İrimçik: Kesilmiş sütten yapılan lor
Bizday: Bizim gibi
Qaytiyim?: Ne yapayım?
Candım: Yandım
Küymek: Üzülmek
Candım da küydüm: Üzüntüden yandım
Qademsiz: Uğursuz
Allegim: Kendini beğenmiş; kolay beğenmez
Cuvğıç: Bulaşık bezi
Çal: Kır (atın donu)
Maliy: Enenmiş (kısırlaştırılmış) erkek at
Colğa: Yola
Çaçtı: Saçtı