QARA QIŞ AYINIÑ ŞİİRİ: YÜREGİME / EŞREF ŞEMİZADE
YÜREGİME
Çareñ olsa, toqtamay tur, tepren bir qaç yıl daa,
Ta anamnıñ qarnından eşim olğan yüregim!
Küçten tüşip toqtasañ da, iç te öpkem yoq saña,
Çünki sen de menim kibi pek iprandıñ, yüregim!
Öz-özimni bilgenimden beri “lüp-lüp!” urasıñ,
Kece-kündüz talmaq bilmey yürecigim, köksümde.
Balalıq ve yaşlıq çağın keçirdik biz tınç, raat
Aziz, tuvğan yurtımıznıñ şefqatlı, keñ köksünde.
Yaz ayların saf avada, qulan çöller qoynında,
Qara deñiz tolqunları arasında atqardıq.
Qış ayların masal dinlep, qart anaylar yanında
Ya da mektep raleleri arqasında ozğardıq.
Bu şeñ devran köp sürmedi, qanlı yıllar başladı,
Bir qaç sene içersinde beş-on vlast deñişti.
Güzel Qırım çevirildi ana-baba künine
Biri qaçıp ülgürmeden, diger aydut yetişti.
Qarsambalı bu yıllarnı biz de baştan ötkizdik,
Beyaz terror, qızıl terror, açlıqlarğa qatlanıp.
Mağrur, safdil halqımıznen alçaq, hain baş vojdnıñ
Vaad etken sahta, yalan sözlerine aldanıp.
Özüm kibi, men seni de acımadım, yüregim,
Uzaq yıllar tek üfürtme agitatsiya diñlettim.
Namuslı halq reberleri birer-birer atıldı,
Halq yas tutsa-yas tutırdım, halq iñlese-iñlettim.
Yirmi sekiz, otuz eki, otuz yedi, qırq dörtte
Zulumnıñ eñ yamanını ekinci vojd uydurdı.
Bütün halqnı hasta demey, bala-çağa, qart demey,
Bir gecede vatanından ğurtbetlikke sürdirdi.
Tamam qırq yıl, mennen sen de çektiñ qullıq azabın,
Türmelerde, lagerlerde, sürgünlikte, ğurbette.
Men ah! desem sen kürsindiñ, men ağlasam ağladıñ,
Cebir, zulum bir olğan soñ, taliy de bir, elbette.
Küçiñ yetse, toqtamay tur, dayan, yüregim, dayan,
Hor halqımnıñ vatanına yerleşkenin köreyik!
Cemiy halqnen bizde asret yurtumızğa qavuşıp,
Kündigimniñ qanı tamğan toprağımda öleyik!
Luğat
Toqtamaq: Durmak
Toqtamay: Durmayıp
Toqtasañ : Dursan
Teprenmek: 1) Titremek, 2) Hareket etmek, 3) Sallamak
Tepren: (şiirde) Hareket et, çalış
Öpke: Öfke
İpranmaq: Yıpranmak
İprandıñ: Yıprandın
Öz-özimni bilgenimden beri: Kendimi bildiğimden beri
Balalıq: Çocukluk
Yaşlıq: Gençlik
Tınç: 1)Rahat; 2)Sağlıklı
Keñ: Geniş
Qulan: Geniş, uçsuz bucaksız
Tolqun: Dalga
Atqarmaq: 1) Yönetmek, 2) İdare etmek, 3) (başından) Geçirmek
Atqardıq: (şiirde) Geçirdik
Ozğarmaq: Uğurlamak, yolcu ettik
Ozğardıq: Uğurladık
Köp: Çok
Vlast: 1) İktidar, 2) Otorite, yönetici, 3) Egemenlik
Ülgürmek: 1) Yetişmek, 2) Üfürmek, şişirmek, patlatmak, üfürüp uçurmak
Qarsanba: Zorluk, sorun, sıkıntı, bela
Ötkizmek: Geçirmek
Vojd. 1) Reis, 2) Önder, lider
Agitatsiya: Propaganda
Atılmaq: Vurulmaq, kurşuna dizilmek
(Namuslı halq reberleri birer-birer atıldı: Namuslu halk rehberleri birer birer kurşuna dizildi)
Bala-çağa: Çoluk çocuk
Türme: Cezaevi, hapishane
Lager: Kamp (çeşitli mevzularda propaganda ve eğitim amacıyla kurulmuş)
Kürsinmek: 1) İçini çekmek, 2) Sevinmek, 3) Kıvanç duymak, 4)Durmak, ayağa kalkmak, yerinden kalkmak
Kündig: Bebeğin doğum esnasında anneden ayrılırken kesilen göbek bağı
Tamğan: Damlayan
OQUĞAN: RIZA YUSUF
