İLK QIŞ AYINIÑ ŞİİRİ: QIRIM / İSMAİL BEY GASPRALI
QIRIM
Buña "Yeşil ada" derler, yüce maali Çatır Dağ,
Bunıñ bir tarafı çöldir, bir tarafı bağça-bağ.
Kelir suvlar yaylâlardan, ne güzeldir boyları,
Altın aşlıq tarlaları, qozuları, qoyları.
Öter quşlar saba-aqşam, olur yazda gülistan,
Er ne taraf göz ederseñ – altın aşlıq, bağ-bostan.
Pek güzeldir ab-avası, yay ve cay, cay ve yay,
Şeerlerniñ eskileri – Qarasuv, Bağçasaray.
Dop-dolu edi halqımızla Yeşil ada bir zaman,
Az degildi yurtumızda Mengli Batır, qaraman.
Zeval keldi, yurt bozuldı, qaç ve köç aldav ile
Gitti halqlar, geldi yadlar başqa al ve dil ile.
Unutmañız çocuqlarım, Qırım siziñ vatandır,
Saip oluñız bu vatana çalışıp edep ile.
Buña "Yeşil ada" derler, yüce maali Çatır dağ,
Bunıñ bir tarafı çöldir, bir tarafı bağça-bağ.
LUĞAT
Yüce maali : En yüksek yeri
Çöl : Burada sözü edilen çorak arazi değil. Kırım Tatarları engebeli olmayan, düz araziler yani ovalar için, özellikle de Kırım’ın
kuzeyinde kalan bölgeler için “çöl” tabirini kullanırlar
Aşlıq: Tahıl, mısır, zahire ve hububat için kullanılan genel tanımlama (Yeşil aşlıq: Tarlada yeni filizlenmeye başlamış ekin)
Altın aşlıq tarlaları : Sararmış, dolgunlaşmış hasat edilmeye hazır buğday tarlaları
Qozu : Kuzu
Qoy : Koyun
Yay : Otlak (yalı boyu şivesinde)
Cay : Otlak (çöl şivesinde)
Mengli Batır : Kırım’daki Kıpçak-Nogay unsurlar (Bazı yerlerde "Menla Batır" şeklinde yazımına da rastlanıyor)
Qaraman: Anadolu’dan gelip Yalı boyu, Kefe, Bahçesaray ve Kırım'ın münferit bölgelerine yerleşenlere verilen isim. Karamanlılar
Aldav : Aldatma
Yad : Yabancı
OQUĞANLAR: RIZA YUSUF VE QIRIMDAN 1991 SENESİNDEN BİR VİDEO QAYDDA ENVER BİLÂLOV
