Öz Toprağından Alğan İlhamñı Keten Bezine Qaytarğan Bir Ressam
«Sakine BAYRİ»
1) Bizge özüñiz haqqında hikâye etermisiñiz?
Adım Sakine Bayri, hoca ve doktor qorantasında Sovet zamanında Uzbekistanda doğdım. Men üç yaşımda olğanda, ailem Qırımğa qayttı ve Qarasuvbazarda yerleşti. Anda östüm ve “qayerdensiñ?” dep soralğanda, özümni Qarasuvbazarlı dep tanıtam. Soñra da Lviv şeherindeki sanat akademiyasında yüksek tahsil aldım. Şimdi de 12 sene devamında Türkiyede Eskişehirde yaşayım.
Amma resmî taraftan aytmağa kerek olsa : “Qırımtatar ressamı Sakine İlyasova (Bayrı) Özbekistannıñ Bekabad şeherinde 1985 senesi Mayıs 17-de dünyağa keldi. 2002 senesi Qırımda Qarasuvbazar orta mektebinden ve aynı zamanda ressamlıq ve keramika derslerini alğan bediy sanat mektebinden mezun oldı. 2008 senesi Ukrayinanıñ Lviv şeherindeki Milliy Ressamlıq Akademiyasınıñ iç tasarım bölümini bitirip, mezun oldı.
2001 senesi Qırımda teşkil etilgen “Altın Beşik” adlı genç ressamlar yarışında ğalipolğan edi. Aynı yılda Qırımda “Eñ yahşı talebe” yarışında da ğalip oldı.
2001 senesi Noyabr (Qasım) ayında Qırım Ressamlıq ve Halq Sanatları Kiçik akademiyası tarafından teşkil etilgen dekorativ sanat atelye çalışmalarında iştirak etti.
2002 senesi ressam “Genç Qırımtatar Ressamlarınıñ İcadı” adlı sergide dekorativ keramika kategoriyasında iştirak etti.
2006 senesi Mayıs ayında Qırımnıñ tamır halqınıñ sürgüniniñ 62 yıllığına bağışlanğan "Ğurbetlikte" adlı sergide iştirak etti.
Aynı sene Aqmescitte olıp keçken “Genç Qırımtatar Ressamlarınıñ İcadı” adlı sergide ve Bağçasaray ve Kıyiv şeherinde keçirilgen yaz ressamlıq mekteplerinde iştirak etti.
2007 senesi Sakine Bayri iç tasarım eserleri ile Lviv şeherinde teşkil etilgen “Qırım Üslübi” adlı sergide iştirak etti, aynı zamanda Aqmescitteki sergilerde 1944 yılı sürgünine bağışlanğan sergide onıñ resimleri taqdim etilgen edi.
2008 senesi Yaltada keçirilgen “Genç Qırımtatar Ressamlarınıñ İcadı” adlı sergide, 2009 senesiniñ Şubat ayında ise “Qırım Üslübi” adlı sergide iç tasarım, resim ve grafika kategoritalarında öz işlerini taqdim etti.
Şimdi ressam Türkiyede yaşay ve icadını devam ete.”
2) Sizni özüñizge has bir üslüpte yapqan resimleriñizden tanıdıq. İcatqa meraq nasıl peyda oldı?
Mektep çağında, men tahminen 11-12 yaşımda olğanımda yaz tatillerinde keramika ustası Şamil İlyasov öz zenaatı boyunca kurs açtı. Men de dostunmen qatnamağa başladım. Tasviriy sanatnen birinci ciddiy tanışlığım o vaqıt olğan edi. Daha soñra sanat mektebi, özel repetitordan alınğan dersler ve sanat akademiyasına qadar ketken yol. Babam sanatnen pek meraqlanğan insan, ve etrafı ressam, heykeltıraş, sanatçı tolu edi. Merhum Ramiz Netovkin, Mamut Çurlu, Ayder Aliyev kibi Qırımda belli insanlar. Elbette olarğa baqıp, men de meraq beslemege ve bir şeyler yapmağa tırışmağa başladım.
3) Resimleriñiz içün ilham qaynağı nedir?
İlham qaynağı tabiat, eski mimari, qırımtatar örnekleri, klasik ve etnik dünya sanatıdır.
4) Qırım, qırımtatarları mevzusı icadıñızda nasıl ifade oluna?
Mencesine, her bir insan öz toprağından ilham ve yaşayış küçü ala. O küçni alğan soñ qaytarmaq da istegi peyda olur... Ve elinden ne kelse, onı yapar. Men, mesela, resimlerde Qırım mevzusını qullanam. Qundaq balalarımnı baqqanda, internette kezgende, Piri Reiske ait bir Qırım haritasını kördim. Ve o qadar begendim ki, boyalarnen kopiyasını yapmağa ve divarğa asmağa tüşündim. Soñra onıñnen beraber başımda bam-başqa fikirler aylanmağa başladı. Bunıñ neticesi olaraq Qırım endemik ösümlüklerinen yaraştırılğan bir harita çıqtı. Bu bir örnek, elbette. Daha çeşitli işlerim bar, ama çoqusı az ya da coq Qırımnen bağlı.
5) Her sanatçınıñ ayırıca qıymetli, eñ sevgen eserleri bardır. Siziñ de böyle bir eseriñiz barmı?
Eñ çoq sevgen eserlerim bar, bir qaç dane. Olarnıñ arasında hem büyük resimler, hem de küçük eskizler bar. Canıñ nege yaqın olacağı hiç bir vaqıt belli olmaz.
6) Resimleriñizni kim içün yaratasıñız?
Özüm içün, soñra icadıma her vaqıt qol tutqan anam, babam, tatam içün ve üslübimni begengen dostlarım içün. Hem professional ressamlar, hem bu zenaattan uzaq olğan, amma meraqlanğan insanlar sanatıma qıymet kese , çoq sağ olsunlar. Olar içün işte...
7) Qırım siz içün nedir,icadıñızda, hayatıñızda nasıl bir yer ala?
Qırım vatanımdır, her şeyim. Antoine de Saint Exupéry çöl haqqında böyle yazğan edi: "Ve onıñ içün bütün dünyanı taşlamasañ, onıñ ürf ve adetlerine, onıñ dava ve çekişmelerine alışmasañ, onıñ vatanı sayğanlar içün ne olğanını asla añlayamazsıñ." Men de Qırımım haqqında öyle tüşünem. Kimisi içün bu tabiatı ve deñizi güzel olğan turistik yer, kimisi içün arbiy poligon, kimisi içün adı ve haritada yeri bilinmegen bir yer. Ama menim içün Qırım güzel vatanımdır ve ne yerde yaşasam yaşayım, öyle de qalacaqtır.
