Sevgi ile Qırım
Qırım paytahtı Aqmescitniñ İ. Franko adına kütüphanesinde açılğan serginiñ adı böyledir. Ukrainada nam qazanğan ressam Mamut Çurlunıñ yolbaşçılığı altındaki "Çatırdağ" icadiy birleşmesi er yılı keçirdigi "Sevgi ile Qırım" sergisi ananege çevrildi. Bu yılnıñ sergisi qırımtatar örneklerini toplağan meşur Aleksandra Petrovanıñ hatırasına bağışlandı. Şunı qayd etmeli ki,1871 yılı Kefe şeerinde doğğan Aleksandra Petrova ancaq 50 yıllıq ömüriniñ aman-aman yarısını qırımtatar örneklerini toplav ve saqlap qaluv işine bağışlağan. Qayerde nağışlı şeyniñ üzerinde örnekni kördimi, aman onı qalem ile kâğıtqa köçürgen. Örneklerni esasen Kefege yaqın Eski Qırım civarındaki Esen Eli köyünde toplağan. Bunıñ kibi de ailesinen tanış belli ressamlar – Ayvazovskiy, Bogayevskiy, Lampsi ve digerleriniñ evlerinde bulunğan örneklerni de köçürgen.
"Bu - ameliy sanatnıñ bütün bir saasıdır. Tatarlarnıñ kendileri de şu nağışlama, örneklerniñ qıymetini bilmesi zarurdır. Eski nağışlamalarnı çöpke atalar ya da zengin hanımlarğa ucuzğa berip yollaylar. Bir qaç tanış qırımtatar nağışçılarım bar, olarnıñ işi mühteşem, olarnı yapqan işine sayğı köstermelerini ögretem", dep paylaşqan fikirlerini A. Petrova belli şair, Qırım sevdalısı M, Voloşinnen.
Elmaz Appazova - Bereket
1920 senesine Aleksandra Petrovanıñ kollektsionında 1400 çeşit nağış örnekleri mevcut edi. Amma Qırımda başlanğan açlıq A. Petrovanıñ da ölümine sebepçi oldı. Bugünde-bugün Aleksandra Petrova toplağan qırımtatar örnekleriniñ 700 çeşiti Moskvada Devlet Tarih müzeyinde saqlanmaqta. Ve bu örnekler bugünki qırımtatar nağışçıları içün pek qıymetli bir menbadır.
Hatice Yunusova
Sergide "Çatırdağ" birleşmesiniñ azaları Aliye Tatarova, Zarema Mustafayeva, Yuliya Tulupova, Hatice Yunusova, Eldar Güsenov, Edem Ğaniyev, Aziz ve Anife Velillâyevler, Refat Qurtveliyev, Emin Taymazov, İrina Teslenko, Lenara Kazakova, Niyara Memetova, Elmaz Appazova, Mamut Çurlu, Mayre Lümanova, Yekaterina Çörnaya, Ediye Mustafayeva, Aziza Karimova, Enver Yaşlavskiyniñ eserleri taqdim etildi.
Ediye Mustafayeva - Eski ev
Sergi açılışında "Çatırdağ" icadiy birleşmesiniñ yetekçisi Mamut Çurlu ile qonuştıq.
Mamut Çurlu - Çeçeklengen Taraqtaş
Biz "Sevgi ile Qırım" sergisini er yılı teşkil etemiz. Nisan ayında Sudaqta plener keçirdik. Ediye Mustafayeva, Refat Kurtveliyev, Yuliya Tulupova, Yekaterina Çörnaya, Eldar Güsenov, Hatice Yunusova etraftaki qırımtatar köyleri — Taraqtaş, Qutlaq, Üskütte bulunıp eski qırımtatar evlerini tasvirlemege tırıştılar. Şunı qayd etmege isteyim ki, yuqarıda adlarını añdığım ustalar ressam degiller, birisi quyumcı, digeri — çölmekçi ve ya da nağışçıdır. Amma er kes eline fırça alıp kendini tasviriy sanatta sınap baqtı. Neticelerini sergide körmek mümkün. Meselâ Hatice Yunusovanı er kes usta nağışçı olaraq bile. Soñki 2 yıl içinde Hatice endi 5 resim sızdı. Refat Qurtveliyevni de çoqça usta quyumcı kibi tanıy. Eldar Güsenov da çölmekçidir.
Mayre Lümanova - Taşlangan ev
- Men diasporadaki soydaşlarımızğa muracaat etmege ister edim. Belki sandıqlarında ecdatları Qırımdan alıp çıqqan nağışlı eşyalar bardır, şularnı resimge çekip biz ile paylaşsalar pek sevinir edik! Qadimiy qırımtatar medeniyetini, esnafçılığını ğayrıdan canlandıruv işimizde biz içün bu ders qullanması kibi olur edi, - dey Mamut ağa Çurlu.
Zera Bekirova
Refat Kurtveliyev
Yulia Tulupova - Bahtlı aile
Çatırdağ icadiy birleşmesi
