Sabriye Erecepova
(1912 – 1977 / doğğanınıñ 110 yılı)
Sabriye Erecepova, meşhur qırımtatar yırcısı, 1912 senesi Temmuz (İyül) 12-de Bağçasarayda hoca Kerim Cemilevniñ ( Kerim hafız Naci) qorantasında dünya yüzüne keldi. Anası Sayde şair Cemil Kermençikliniñ qız qardaşı edi. Qırımtatar yırlarını Sabriye Erecepova anasından ögrendi.
Sabriye Erecepova Aqmesccitteki mektepni bitirdi. Sahnağa ilk defa artist Sare Baykinanıñ yubiley kontsertinde, 1928 senesi, 16 yaşında ekende, hor terkibinde çıqtı. Mektepni bitirgen soñ Tavbadraq köyniñ mektebinde ders berdi.
1932 senesinden başlap genç yırcı Qırım radiosında qırımtatar halq yırları ile çıqışta bulundu. 1935 senesi “Zaporojets za Dunayem” (“Zaporojyeli Dunayda”) filmni seslendirmek içün davet etildi. O filmde “Mecbur oldım”, “Penceremden qar geliyür” yırlarını icra etti. 1939 senesi Moskvada I. Bütünsoyuz estrada konkursında “Noğay beyitleri” yırınen iştirak etip, “İstidatlı yaş yırcı” diplomınen taqdirlendi. 1940 senesi “Qırımda nam qazanğan artist” unvanına nail oldı. II. Dünya Savaşı yıllarında Qırım Devlet Tatar drama teatrı terkibinde kontsertler ile cebhede oldı ve Aqmescitte teatr sahnasında çıqışta bulundı. 1943 senesi teatr taqımınen birlikte Romaniyağa yiberildi. 1944 seneside Orta Asiyağa sürgün etildi. 1950 senesi sentâbr 15-de cenk vaqtında duşman devletniñ territoriyasında bulınğanı içün 25 yıl apiske mahküm etildi. 1956 senesi martnıñ 12-de azat etildi. Özbekistanda “Qaytarma” ansambliniñ solisti olaraq çalıştı. 1966 senesi Sabriye Erecepova “Özbekistanda nam qazanğan artist” unvanına nail oldı. Özüniñ ağır taqdiri ve icadı haqqında “Menim enişli yoquşlı yollarım” kitabını yazdı. “Qırımtatar aşları” kitabını da tertip etken edi. 1977 senesi 18 sentâbr künü vefat etti, Taşkentte defn olundı.
Sabriye Erecepova qırımtatar halqınıñ eñ sevimli yırcılarından biri olıp qaldı. Öz yaşayışını ve icadını qırımtatar halq yırlarına bağışlağan, qırımtatar halq ağız yaratıcılığınıñ zenginligini ve güzelligini professional seviyede kösterdi. Sabriye Erecepovanıñ yırları olğan plastinkalar her bir qırımtatar evinde yañğıray edi. Bu yırlar vastasınen ğurbette olğan ve vatanımız Qırımğa qavuşıp olamağan halqımız içün Qırım manzaralarını, Qırımda yaşayış levhalarını canlandıra edi. Yırcı öz icadınen, can-göñulden icra etken yırlarınen bütün halqımıznıñ sevgisini qazandı, qırımtatr halqınıñ efsanesi olıp qaldı.
Qullanılğan menbalar:
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B6%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B0,_%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D1%80%D0%B8%D0%B5
https://ru.krymr.com/a/28611933.html
http://leylaemir.org/rus/literary-gallery/sabrie-erejepova/sabrie-erejepova.php
