Anife QURTSEİTOVA, "Kiev-Qırım ailesi" merkeziniñ başı:
"Tuvğan tilni ögrenmek içün mania yoqtır"
- Anife hanım, "Qırım ailesi" teşkilâtınıñ qurulğanına 6 yıl oldı. Teşkilât nasıl maqsadlarnı közde tuta?
- Ebet, bu yılı altı yaşımıznı tolduramız, amma işimiz aman işğalden soñ başlanğan edi. Qırımnı insanlar ailelerinen terk etip, Ukrainada yerleştiler. Biz, başqa milletler arasında qarışıp qalmamaq içün, tilimiz ve medenimetimizni qorçalaycaq bir merkez qurmaq zarurlığını añladıq. Ğaye bir qaç ana-babanı bir arağa topladı.
-Tilimiz ve medeniyetimizni nasıl qorçalamaq mümkün?
- Biz qırımtatar tili derslerini teşkil ettik. Başta derslerimizge yedi bala qatnağan olsa, şu an balalarnıñ sayısı yüzden arttı. Ay sayın talebe sayısı ep çoqlaşmaqta. Tezden biz muzıka ve milliy oyun, nağış derslerini, bir qaç yıl evel doğğan yer tarihı dersini de qoştıq. Keçken yıl Qırım ve qırımtatarlar tarihı boyunca eki tilde — qırımtatar ve ukrain tillerinde birinci ders kitabını neşir ettik. Bunıñ kibi de internette onlayn tasil Platformını meydanğa ketirip, onda video dersler, meraqlı subetler ve daa çoq faydalı malzemelerni yerleştirdik. Aktörlar, çalğıcı, çölmekçi ustalar, nağışçılar tarihımız ve medeniyetimizniñ bugünki vaziyetinen tanış eteler.
- Balalarğa derslerni kim bere?
- Bizim ocalar — öz işiniñ ustaları, balalarnı sevgen ve Qırımdan uzaqta keçirilgen bu derslerniñ müimligi ve emiyetini añlağan mütehassıslardır. Ana tili derslerini Elmira Qurtmollayeva ve Mamure Çabanova, vokal derslerini Qırım ve Ukrainada nam qazanğan artist Elzara Batalova, muzıka derslerini Cemil Komurci alıp bara. Oyun ocalarımız — Ukrainada hızmet köstergen medeniyet erbabı Gülnara Savenko, horeograflar Saniye Kastemirova, Feride Eminova, İbraim Zekeryayevdır. Milliy nağış sırlarını Niyara Qadırova ögrete, tarihnı ise istidatlı genç yazıcı, bir qaç kitap müellifi Bekir Ablayev añlata.
- Menimsegen bilgilerini balalar qayerde qullanalar?
- Elde etilgen bilgiler balalarğa çeşit yarışmalarda yardım ete. Olimpiadalarda qatılalar, halqara yarışlarda medeniyetmizni numayış eteler. Bizim balalar Türkiye ve Frenkistanda bulundılar, Ukrainanıñ çeşit şeerlerinde çıqışlar yaptılar. Amma episini birleştirgen yekâne arzu — Vatan Qırımda çıqışlar yapmaq.
- Siziñ öz binañız barmı ve ya da bir de- bir mektep temelinde oqutasıñızmı?
- Ayrı binamız yoqtır, amma bizlerge 5 sınıf odası, bir qaç akt zalları ve muzıka odasını bergen mektep bar. Binanı keçken sene tamirledik, artıq o tolusınen milliy üslüpte. Sanat dersleri içün icadiy bir müit yaratıldı.
- Merkez devlet tarafından destek alamı?
- Devletten kelgen destek — sadece dersler içün bedava odalar, bunıñ kibi de bir qaç ocanıñ maaşı. Ayda orta esapnen — 15-16 biñ grivnâ kele. Küçük olmağan merkezimizniñ işini yürütmek içün bu destek iç te yeterli degil. Şu sebepten bir sıra teşkilâtlardan yardım sorap muracaatta bulunmağa mecbur oldıq. Ocalarımıznıñ maaşını ödememizde - Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı yardımcı oldı. Qırımtatar halqı Meclisinen sıqı bağdamız. Kostümler tikmek, ders içün donatma, alet almaq, kitap neşir etmek, Plaftormanı açmaq kibi işlermizde yardımcı olğan teşkilâtlar da bar.
- Karantin şaraitinde dersler nasıl keçmekte?
- Karantin vaqtında dersler onlayn şekilinde keçse de, ders sayısı ve ögümizge qoydığımız vazifelerni eksiltmedik.
- "Qırım ailesi" bugün ne üzerinde çalışmaqta?
- Tarih kitabımız üzerinde işimiz bitkeninen, nevbettki leyhanıñ kerçekleştirilmesine kiriştik. Balalar içün ilk oquv qullanmaları, qırımtatar tili boyunca latin elifbesinde iş defterlerini azırlav işi başlandı. Şimdilik böyle qullanma ve defterler yoq, ocalar derslerni bu zarur qullanmalarsız keçirmekteler. Leyha üzerinde iş qaynay, ümüt etem ki, tezden müsbet neticelerni körermiz. Bunıñ kibi de medeniyetimiz mevzusında video dersler, yırcılarımıznıñ çıqışları yazıla. Qırımtatar tili mevzusında konferentsiyağa azırlanmaqtamız.
Elvira Ablâziz suhbetleşti
