Türkiye’deki Kırım Tatar ve Nogay Köy Yerleşimleri
Haqan S. QIRIMLI.
İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2012
678 Saife
ISBN : 9789753332835
Qırım Hanlığınıñ halqı olğan Qırım Tatarlar ve Noğaylar, Osmanlı Devletine ve Türkiye Cumhuriyetine icret etken en qalabalıq cemaatlerden edi. Yüz binlerneň Qırım Tatarnıň ve Nogaynıň icreti, Osmanlı Devleti ve onıñ halefi olğan Türkiye Cumhuriyetiniň demografik yaqında pek muim deñişikliklerge yol açtı. Meseleniň muimmiyatına baqmadan, Türkiyege Qırım Tatar ve Noğay icretleriniñ ikâyesi, muacirlerniň ve olarnıň balalarınıň yerleşken muitlerdeki şerayitleri ususında zamanımızğa kadar pek ziyade şey yazılıp qaldı.
Hususan, Qırım Tatarlarnıň ve Noğaylarnıň Türkiyedeki darqaluvları, yaşavları, saqlap qalqanları seviyede otantik til ve medeniyetleri, birbirlerinen ve diğer cemaetlernen alâqaları kibi mevzular akademik yaqda kerekkeni qadar qorçalanmadı. Diger yaqdan, şeer ve qasabalarğa da muacirler yerleştirilgeni kibi, köylerge iskân etilgenlerniň veya olarnıň soyundan kelgenlerniň pek çoqusı da zaman içinde şeerlerge avdarıldı. Haqan Qırımlınıň bütün Türkiye coğrafyasını ihtiva etken bu çalışması, Qırım Tatarlarnıň ve Noğaylarnıň yaşağan yerlerdeki köylerni, bu cemaatlerniň keçmişteki ve zemaneviy darkaluvını ortağa qoya.
Qırım Tatarlarnıň ve Noğaylarnıň zemaneviy Türkiyesinde yaşağan köylerniň qaysı soyları olğanını belgilegen Qırımlı, emen-emen bütün Türkiye coğrafyasına darqalgan bu köylerniň umumiy vaziyetini ve hususiyetlerni qorçalay. Çalışmanıñ ilk qısmında, qaysı cemaatlerniň Qırım Tatar veya Noğay olıp adlandırıluvı kerekkeni problemasınen umumiy olarak icret ve iskân süreci elge alına.
