Kırım Hanlığı Tarihi Üzerine Araştırmalar (1441 – 1700)
Halil İNALCIK.
İş Bankası Kültür Yayınları. 2017.
ISBN: 9786052952511
680 sayfa, 15.5 x 23 cm
Qırım Hanlığı qurula ekende, Osmanlı Devleti de Fatih Sultan Mehmedniň idaresi astında bir Ortaçağ beyliginden Yeniçağ imparatorluğuna aylana edi. Qırımnıň qısqa vaqıtte Osmanlı İmparatorluğuna tâbiyligi qabul etüvü, Altınordudan devralğanı Ortaçağdan qalma qabile aristokrasisine dayavlı idare strukturasını deňiştirmese de, özüne mahsus bir balans yarattı. Qabilelerniň talaplarıneň İstanbuldaqı merkeziy devletniň talaplarını ve Rusiye başta olmak üzre raqip devletlerniň qorqutuvlarını balanslav becerüvi, hanlarnıň muvaffaqiyetinde ve hanlıqnıň sav qaluvunda esas tayin etici edi. Yaňıçağnıň başlarında kurulğan ve soňlarında tarihke karışğan bu hanlıqnıň tarihi, Orta ve Doğu Avrupadaki iqtidar küreşlerinen iç içke örüvlüdür. Qırımnıň raqip hanlıqlarneň küreşi, bu hanlıqlarnıň yüz yıl içinde tarihke qarışmasıneň yerini Rusiye, Lehistan ve Habsburglarneň devam etken çok daha qattı ve uzun bir küreşke taşlağandır.
Halil İnalcık akademik ömüri boyunca Qırım aqqında yapqanı araştıruvlarnı közden keçirip saylap cıyğanı bu kitapta, hanlıqnıň ileride yazılacak bir umumiy tarihiniň omurğasını qura. Orta Avropadaqı Habsburg-Osmanlı, Şarkiy Avropa’daqı Leh-Osmanlı-Rus ve Şimal’daqı Rus-Osmanlı reqabetiniň körüngenden çok daa qarmaşıq, deňişken ve çok aktörlü olğanını közler aldına caya ekende, İstanbul Bahçesaray ittifaqınıň bu muitlerdeki kilit vasfını tarihiy vaqialar üstünden anlata. Qırım tarihine dair sıňırlı qaynaqlarnı ve araştırmalarnı tenqidiy yaqlaşuvneň oqup tarih yazmanıň yollarnı körsete.
