2-nci “Qorqud Ata” Vesiqalı Filmler Yarışmasında
Qırımtatar Filmleri Taqdim Etildi
Türkiye Cümhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından teşkil etilgen “Qorqud Ata” Vesiqalı filmler yarışması çerçivesimde qırımtatar rejissörlarınıñ filmleri de numayış etildi.
Birincisi İstanbulda ötkerilgen, yarışma bölümlerine Türkiy tillerde qonuşqan ülkelerden filmler taqdim etilgen 2-nci “Qorqud AtaTürk Dünyası Film Festivali”, 1 - 5 Kasım 2022 tarihlerinde, “2022 Türk Dünyası Kültür Başkenti” olaraq saylanğan Bursada olıp keçti.
Türk milletiniñ temelini teşkil etken insaniy ve medeniy degerlerini asırlar sonra da nesillerge yetiştirgen “Qorqud Ata Türk Dünyası Film Festivali” vastasınen Türk dünyası kinematografınıñ medeniy ve ğayeviy alt yapısınıñ sinema ustalarından ğayrı genç nesillerniñ diqqatına taqdim etilmesi Türk dünyasınıñ medeniy kodlarını taşığan kinematograf eserleriniñ seyirci ile buluşmasına üstünlik berile, sinema sanatı vasıtasınen ortaq tarihiy, medeniy ve içtimaiy degerlerimizniñ quvetlenmesi ve zenginleşmesi içün işbirlik yapıla.
Kültür ve Turizm Bakanlığının destegi ile Halqara Sinema Dernegi tarafından bu yıl ekinci kere teşkil etilgen "Qorqud Ata Türk Dünyası Film Festivali"nde Qırımtatar kinematografı da temsil etildi.
Festivalde vesiqalı filmler yarışması çerçivesinde Ukrayina-Qırımdan “Terciman” adlı film taqdim etildi. “Qaradeñiz production” studiyası tarafından Edem Asanov rejissörlığınında çekilgen bu film Türk dünyasınıñ büyük maarifçisi, naşiri, yazıcısı İsmail Gasprinskiyniñ 170 yıllığına bağışlandı. Film Qırımda, Gasprinskiyniñ yaşağan ve çalışqan şeherlerde, Aqmescit (Simferopol), Bağçasarayda çekildi. Çekimler tarihiy manzaralarda: Zıncırlı Medrese, mektepler, İsmail Gasprinskiyniñ ev-müzeyi ve Bağçasaraynıñ saqlanıp qalğan eski soqaqlarında – yapıldı. Filmniñ maqsadı, qırımtatar aydınlanma devrinin temeli, añlamı ve neticeleri haqqında bilgi bermektir. Film, seyircini, añlamlarını aqtarmağa çalışqanı ziyalınıñ ğayeleri üzerinde tüşünmege, qaldırğan mirasınıñ esası hususında tüşünmege davet etmege köz ögünde tuta.
“Turkuaz belgesel quşağı” bölüminde ise kene de Ukrayina-Qırımnı temsil etken Ernes (Ahmed) Sarıhalil rejissörlığınındaki “Mustafa” filmi numayış etildi. Filmniñ mevzusı, 1991-2013 yıllarında Qırımtatar halqınıñ Meclis Reisi, Ukrayina Cumhurbaşqanınıñ Qırımtatarlarından Mesuliyetli Temsilcisi, insan haqları aktivisti ve Ukrayina milletvekili Mustafa Abdülcemil Qırımoğlunıñ zorluqlarnen tolu hayat hikâyesidir. Filmde, Qırımoğlunıñ başta sürgün ile, daha soñra halqınıñ vatanğa qaytması içün mücadelesi elge alına. Sovet devrinde siyasiy faaliyetleri sebebinden üniversitetten atılğan, yedi defa mahkemege oğratılğan Qırımoğlu, toplam on beş yıldan ziyade hapiste bulundı. Tarihte eñ uzun sürgen (306 kün) açlıq grevine dayandı. 2014 Qırım Olayları sırasında Qırımnıñ Rusiyağa ilhaqına şiddet ile qarşı çıqtı, Qırımnıñ statusı ile bağlı yapılğan referandumnı tanımadı. Vesiqalı filmde, ayırıca, dünyanıñ farqlı bölgelerinden siyasiy muhalifler, haq qoruyıcıları ve Qırımtatar Milliy Meclisi azaları ile yapılğan intervyularğa da yer berile.
“Turkuaz belgesel quşağı” bölüminde bir qırımtatar filmi daha yer aldı. “Qaradeñiz Production” studiyasınıñ “Qırımtatar toy merasimleri” (rejissör Dlyaver Duvaciyev) filmi qırımtatar toy merasimleri, milliy kiyim, süslemeler, kündelik yaşayış, sanat ve el sanatları, insanlar arasındaki munasebetlerniñ incelikleri ve ihtiyarlarğa nisbeten tutum haqqında bir iştir. Film, Qırımnıñ çeşit bölgelerinde ve çeşit yerlerde: müzey evlerde, etno-komplekslerde, tarihiy yadigârlıqlarnıñ yanında, tabiat manzaralarında – çekildi. Materyallar yerli halq medeniyetiniñ yañı bir şekilde añlaşılmasına yardımcı ola, qırımtatarları haqqında daha teren bilgi araştırmaq ihtiyacına siltem ola. Filmniñ maqsadı qırımtatar medeniyetini qorumak, inkişaf ettirmek ve yayğınlaştırmaqtır. Film çekimleri esnasında şahsiy kollektsioncılar tarafından berilgen original eşyalar da dahil olmaq üzere tarihiy mekanlar, kostümler ve sahna dekorları qullanılaraq, 18-19-ıncı yüzyılınıñ tarihiy devriniñ yañıdan inşa etilmesiınden tam olaraq faydalanğandır.
Qırımtatar tarihinde qıyın vaqıtlar ve qara künler çoqtır. Qırım hanlığınıñ yıqılması, 1944 senesiniñ sürgüni neticesinde medeniyetimiz ve tarihimiz ile bağlı bir çoq şeyler ğayıp oldı. Qırımtatar halqı bar olma mücadelesi şimdiki künlerimizde de devam etmekte, qırımtatarları şimdi de Qırımda serbest yaşayabilmek içün mücadele etmekteler. “Qorqud AtaTürk Dünyası Film Festivali”nde Qırımnıñ da temsil olunması, Qırım ve qırımtatarlarınıñ da bar olmasını dünyağa bildirilmesi baqımından pek ehemiyetlidir.
Festival ve kösterüv programması ile bağlı her türlü malümat içün www.korkutatafilmfestivali.com web adresi ziyaret etilebilir.
